Lahananın 4 kat, maydanozun 3,9 kat, süt ve patatesin 3 kat, marulun 3,1 kat fazlaya tüketiciye satıldığını bildiren TZOB Genel Başkanı Bayraktar, üreticide 68 kuruş olan lahananın 2 lira 70 kuruşa, 50 kuruş olan maydanozun 1 lira 96 kuruşa, 2 lira 73 kuruş olan sütün 8 lira 94 kuruşa, 67 kuruş olan patatesin 2 lira 17 kuruşa, 1 lira 68 kuruş olan marulun 5 lira 19 kuruşa satıldığını bildirdi.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ocak ayında üretici ve market fiyat farkının 4 kata kadar ulaştığını bildirdi.
Üretici ve tüketici fiyatları arasındaki makasın bir türlü kapanmadığına işaret eden Bayraktar, özellikle bu süreçte bütün kesimlerin sağduyulu davranması, spekülatörlere fırsat verilmemesi gerektiğini vurguladı.
Lahananın 4 kat, maydanozun 3,9 kat, süt ve patatesin 3 kat, marulun 3,1 kat fazlaya tüketiciye satıldığını bildiren Bayraktar, üreticide 68 kuruş olan lahananın 2 lira 70 kuruşa, 50 kuruş olan maydanozun 1 lira 96 kuruşa, 2 lira 73 kuruş olan sütün 8 lira 94 kuruşa, 67 kuruş olan patatesin 2 lira 17 kuruşa, 1 lira 68 kuruş olan marulun 5 lira 19 kuruşa satıldığını bildirdi.
Ocak ayında markette 22, üreticide 13 üründe fiyat artışı, markette 18, üreticide 10 üründe fiyat düşüşü olduğunu, markette 2, üreticide 11 üründe fiyatın değişmediğini ifade eden Bayraktar, Ocak ayında fiyatı en fazla artan ürünün markette süt ve üreticide salatalık, fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette karnabahar, üreticide lahana olduğunu belirtti.
Şemsi Bayraktar, yaptığı açıklamada, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak üreticiden tüketiciye halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirmeye devam edeceklerini söyledi.
Market fiyatlarındaki değişim
Ocak ayında markette kuru fasulye ve toz şeker fiyatında bir değişim meydana gelmezken, markette fiyat düşüşünün en fazla yüzde 34,59 ile karnabaharda görüldüğünü bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 27,14 ile ıspanak, yüzde 23,50 ile pırasa, yüzde 16,92 ile elma, yüzde 14,09 ile kuru soğan, yüzde 9,70 ile lahana, yüzde 9,02 ile patates, yüzde 6,68 ile havuç, yüzde 5,49 ile yumurta, yüzde 5,05 ile nohut takip etti.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 23,65 ile pastörize sütte yaşandı. Sütteki fiyat artışını yüzde 21,66 ile kabak, yüzde 16,77 ile beyaz peynir, yüzde 16,70 ile patlıcan, yüzde 14,52 ile sivri biber, yüzde 12,77 ile tereyağı, yüzde 11,55 fındık, yüzde 9,58 ile yoğurt, yüzde 9,56 ile kuru üzüm, yüzde 8,38 ile kırmızı mercimek, yüzde 6,73 ile limon takip etti.”
Üretici fiyatlarındaki değişim
Ocak ayında üreticide maydanoz, yeşil soğan, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir ve fındık fiyatında bir değişim meydana gelmezken, fiyatı en fazla düşen ürünün yüzde 36,25 azalmayla lahana olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Lahanadaki fiyat düşüşünü yüzde 25 ile kuru soğan, yüzde 16,67 ile patates, yüzde 16,16 ile karnabahar, yüzde 13,33 ile ıspanak, yüzde 9,09 ile yumurta, yüzde 8,44 ile domates, yüzde 8 ile kuru üzüm, yüzde 4,98 ile limon, yüzde 2,97 ile pırasa izlemiştir.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 52,35 ile salatalıkta görüldü. Salatalıktaki fiyat artışını yüzde 35,33 ile kabak, yüzde 26,54 ile sivri biber, yüzde 26,20 ile patlıcan, yüzde 24,66 ile süt, yüzde 14,67 ile portakal, yüzde 9,18 ile havuç, yüzde 7,17 ile marul, yüzde 6,90 ile zeytinyağı, yüzde 4,33 ile kuzu eti, yüzde 2,66 ile dana eti, yüzde 1,90 ile mandalina, yüzde 0,67 ile Antep fıstığı takip etti.”
Fiyat değişimlerinin nedenleri, sorunlar ve çözüm yolları
Üretici fiyatlarından en fazla fiyat artışının görüldüğü salatalık, kabak, sivri biber ve patlıcanda arz örtü altı üretimden sağlanmakta olup, düşük hava sıcaklıklarına bağlı olarak hasat edilen ürün miktarındaki azalma fiyatlara yansımaktadır.
Süt fiyatındaki artış ise Ulusal Süt Konseyi tarafından 2 lira 80 kuruş olarak açıklanan 4 aylık tavsiye fiyatından kaynaklanmaktadır. Portakal ve zeytinyağındaki artışta rekoltedeki düşüş etkili olmuştur. Havuçta düşük seyreden fiyatların havaların soğuması ile normal seyrine dönmesi fiyata yansırken, marulda düşük hava sıcaklıkları ile hasat edilen ürün miktarındaki azalma fiyata yansımıştır. Mandalinada hasat yoğunluğunun azalması fiyat artışında etkili olmuştur.
Fiyatı düşen ürünlere baktığımızda fiyatı en fazla düşen ürün lahana olmuştur. Lahana, karnabahar, ıspanak ve pırasada hasat dönemi olmasına bağlı olarak arzda yaşanan artış fiyatlara yansımıştır.
Karnabaharda rekoltenin yüksek olması ve pandemiden dolayı talep daralmasının meydana gelmesi fiyat düşüşünde etkili olmuş, üretici zarar etmiştir. Karnabahar üreticisinin ürününü pazarlayacak yeni pazarlar bulunmalıdır.
Kuru soğan, patateste pandemi nedeniyle talepte yaşanan daralmanın pazarlama sorunlarına yol açması fiyatlarda düşüşe yol açmıştır. İhracat da dâhil, bu ürünlere yeni pazarlar bulunmalıdır.
Limonda pandemi nedeniyle talepteki daralma ve dalında bekletilen ürünün pazar değerini kaybetmeye başlaması ile fiyatlar gerilemiştir. Üretici limonunu maliyetine satmak zorunda kalmaktadır. Limon üreticisinin beklentisi ihracatın teşvik edilmesi, yeni dış pazarlar bulunmalıdır.
Kuru üzümde, TMO’nun alımları sona erdirmesi etkili olurken, domateste Rusya’nın uygulamış olduğu kota nedeniyle ihracatta yaşanan sıkıntı fiyatlarda düşüşe yol açmıştır.
Domateste yakında kotanın açılmasıyla üretici fiyatlarının yükselmesi beklenmektedir.
[mc4wp_form id=”25750″]