Türk TORAKS Derneği MYK üyesi ve Solunum Sistemi İnfeksiyonları Çalışma Grubu üyesi Prof. Dr. Metin Özkan, Türk TORAKS Derneği web sitesi üzerinden Covid-19 ile ilgili merak edilen soruları cevaplandırdı. Özkan; “Başlangıçta ciddi tedbirler almayan İtalya, İspanya ve Amerika’nın durumunu görüyoruz. Korkarım bizi de benzer süreç bekliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
1-Kişi ne zaman bulaştırıcıdır? Hasta olmadan önce kaç gün ve tedavi olup iyileştikten kaç gün sonra?
Kişi virüsü aldıktan sonraki 2-14 gün, ortalama 5-7 günde semptomlar başlıyor. Ancak immünitesi iyi olan kişilerde ki bu yaklaşık %80 hastalık semptomları görülmeyebiliyor. Semptomların başlamasından sonraki ilk 3-4 gün bulaştırıcılığın en yüksek olduğu dönemdir. Ancak bulaştırıcılığın semptom başlangıcından 1-2 gün önce başladığı tahmin edilmektedir. Bu bulaştırıcılık ortalama 14 gün içinde tedaviyle veya koruyucu antikorların oluşumuyla giderek azalır. Tedavi sonlandırıldıktan sonra da özellikle öksürük semptomu uzun süre devam edebiliyor. Hastaların bu dönemde de koruyucu maske kullanmaları ve izolasyonun bir süre daha devam etmesi uygun olacaktır. Semptomsuz kişilerin bulaştırıcılığı öksürük ve hapşırık yakınmaları olmayacağı için daha az olacaktır.
2-Sessiz taşıyıcı sayısı mevcut vaka sayılarından bir oran ile tahmin edilebilir mi? Sessiz taşıyıcılar salgının yayılmasında ön planda, taşıyıcının hastalık yayma durumu hasta kişi kadar var mıdır?
Epidemiyoloğların bildirdiğine göre sessiz taşıyıcıların oranı pozitif saptananların kat kat üstünde. Burada bir rakam vermek zor. Test sayıları istenen seviyelere ulaştığında bu taşıyıcıları da izole etme şansı olacaktır. İstanbul için yapılan bir incelemede bir hastanın yaklaşık 16 kişiye hastalığı bulaştırdığı gösterildi. Enfekte olan kişilerin %80’inden fazlası asemptomatik taşıyıcı olarak aramızda gezmekte. Normalde enfekte birinin bulaştırma oranı 3.3 kişi olarak saptanmış.
3-Hep pik noktası vurgulanmakta, sizin salgına yönelik olarak kontrol altına alınması ve eskisi gibi olmasa da yaşamın daha normale döneceği zaman konusunda tahmininiz-görüşünüz nedir?
Bu tamamen alınacak tedbirlerle ilişkili bir durum. Vaka sayılarındaki artış hızı alınan tedbirlerin yeterli olmadığını gösteriyor. Vakaların en sık görüldüğü yaş grubu 20-60 yaş. Oysa şu anda sokağa çıkması yasak olanlar 20 yaş altı ve 65 yaş üstü. En az 2 hafta özellikle hastalığın büyük çoğunluğunun görüldüğü illerde sokağa çıkma yasağı ilan edilip test sayıları artırılıp pozitif vakaların izolasyonu sağlanırsa ancak o zaman bir plato sağlanır ve sonra da düşüşe geçer. Benim tahminim mevcut uygulamalar devam ederse 3-4 haftada pik yapıp sonra düşüşe geçer. Başlangıçta ciddi tedbirler almayan İtalya, İspanya ve Amerika’nın durumunu görüyoruz. Korkarım bizi de benzer süreç bekliyor.
