Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen 2018 yılı Türkiye İsraf Araştırması sonuçlarına göre, haftada ortalama iki adet ekmeğin çöpe atıldığı tespit edildi. Araştırmada, satın aldığı ekmeği tüketemeden çöpe attığını ifade eden bireylerin oranı ise yüzde 11,7 olarak belirlendi.
Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda araştırma şirketi ve Hacettepe Üniversitesi akademisyenleri işbirliğiyle Türkiye genelinde 26 ilde 2.209 tüketici ile yapılan anket verilerine dayanılarak hazırlanan 2018 yılı Türkiye İsraf Raporu sonuçlandı.
Araştırma kapsamına giren bireylerin çoğunluğunu 18-29 yaş aralığında, 1.405 ve 3.000 lira gelir grubunda, evli ve ücretli çalışanların oluşturduğu araştırma; aylık ortalama hane giderlerinden konut, otomobil ve eşya sahipliğine; bireylerin israf algısından gıda, ekmek, giyim, tüketim davranışına ve israfına; geri dönüşüm kavramının toplumdaki yerinden, bireylerin tasarruf, birikim ve borçlanma davranışlarına kadar pek çok başlıkta önemli tespitler içeriyor.
Haftada bir alışveriş
Gıda tüketim davranışları ve israfına ilişkin olarak anket sonuçlarına göre, bireylerin çoğunluğunun haftada bir gıda alışverişi yaptığı, en çok marketlerden ikinci sırada pazarlardan alışveriş yaptığı tespit edildi. Türk halkının geleneksel yapısı ve alışkanlıklarına paralel olarak hanelerin büyük çoğunluğu evinde yemek pişiriyor.
Araştırmada, 2017 araştırma sonuçları ile karşılaştırıldığında bitirilemeden çöpe atılan yemek miktarında artış olduğu tespit edildi. Gıdaları tüketemeden çöpe attığını belirtenlerin oranı yüzde 22,8 çıktı. Bunun nedenleri ise gıdanın bozulması ve tüketilememesi olarak kayıtlara geçti.
Haftada ortalama 2 ekmek çöpe atılıyor
Araştırmaya göre, Türk halkının geleneksel gıdalarından olan ekmeğin her gün satın alma oranı beklenildiği üzere çok yüksek düzeyde çıktı. Araştırmaya katılanların bireysel günlük ekmek tüketim miktarı ortalama yaklaşık 0,78 adet olarak tespit edildi. Haftada ortalama iki adet ekmeğin çöpe atıldığı tespit edilen araştırmada, satın aldığı ekmeği tüketemeden çöpe attığını ifade eden bireylerin oranı yüzde 11,7 olarak belirlendi.
Cep telefonu değiştirme sıklığı ortalama 3,7 yıl
Araştırmaya göre cep telefonu olan bireylerin neredeyse tamamı akıllı telefon kullanıyor ve ortalama 3,7 yılda bir cep telefonu değiştiriyor. Cep telefonu değiştirme nedenleri arasında öncelik bozulma ve piyasaya çıkan yeni modele sahip olma isteği olarak belirlendi. Genç yaştaki bireylerin daha ileri yaş gruptakilere göre daha sık cep telefonu değiştirdikleri görüldü.
Otomobil değiştirme sıklığı 8 yıl
Otomobil sahipliği, 2017 yılı araştırma sonuçlarına göre artış kaydetti. Otomobil değiştirme sıklığı sekiz yıl ve üzeri çıktı. Katılımcıların çoğunluğunun ekonomik olduğu gerekçesiyle ulaşım aracı olarak toplu taşıma araçlarını kullandığı, ortak araç kullanımının ise çok düşük seviyelerde kaldığı belirlendi. Bir önceki yılın sonuçları ile karşılaştırıldığında otomobil sahibi olanların oranının yüzde 27,3’den yüzde 31,1’e yükseldiği görüldü.
Finansal tasarruf yapanların oranı arttı
Son 1 yıl içerisinde aylık gelirinin bir bölümünü biriktirerek finansal tasarruf yapanların oranı 2017’de yüzde 13,6 iken, 2018 yılında yüzde 38,1’e yükseldi. Öte yandan 2017 yılı araştırmasına katılan bireylerin çoğunluğunun tasarruflarını banka mevduatında değerlendirirken 2018 yılı araştırmasına katılanların çoğunluğunun tasarruf aracı olarak tercihini altından yana kullandığı ortaya çıktı. Araştırma sonuçlarına göre bireylerin %72,2’si yerli malı kullanımının israfı önlemeye ve tasarrufa katkı sağlamaya olumlu etkisi olduğunu düşündüğünü belirtti.
Pekcan: “Ekmekte israfı azaltacak çok önemli düzenlemeyi hayata geçirdik”
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, araştırmaya ilişkin değerlendirmesinde israfın önüne geçilmesi gerektiğini vurgulayarak, bu konuda kamuoyunda bilincin artırılmasının büyük önem taşıdığını belirtti.
Pekcan, Türkiye İsraf Araştırması raporuyla israfın boyutlarının tespit edilerek ilgili kurumlara dağıtıldığını ve kamuoyunda farkındalık oluşturulmaya çalışıldığını ifade etti.
İsrafla ilgili eğitim programlarının hazırlanmasının ve bu programların yaşam boyu eğitim çerçevesinde sürekli hale getirilmesinin önemine değinen Pekcan, bireylerin tasarruf bilincinin artırılması gerektiğini kaydetti.
Öte yandan ekmekte israfın önüne geçmek amacıyla önemli bir adım attıklarını hatırlatan Pekcan, şunları kaydetti:
“Ticaret Bakanlığımızca Resmi Gazete’de 7 Kasım 2018 tarihinde yayımlanan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle büyük mağaza, zincir mağaza ve tedarikçilerce bir gün içinde üreticiden teslim alınan ve azami fiyatı tarifeyle belirlenen ekmek, unlu mamuller gibi hızlı tüketim mallarının, satılamadığı gerekçesiyle daha önce yüzde 25-30 oranındaki iade oranını en fazla yüzde 5 olarak belirledik. Böylece ekmekte israfı azaltacak çok önemli bir düzenlemeyi hayata geçirmiş olduk.”
Gıda ve ekmek tasarrufu konusunda bireylerin alışveriş listesi yapması ve ihtiyacı kadar tüketimde bulunması tavsiyesinde bulunan Pekcan, geri dönüşüm konusunda da bireylerin hassasiyet göstermesi gerektiğini kaydetti.
Pekcan, vatandaşların tasarruflarının finansal sistem içerisinde nasıl değerlendirilmesi gerektiği konularında farkındalık yaratılmasının önemine işaret etti.
Öte yandan Pekcan 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü dolayısıyla bu yıl 22’incisi düzenlenecek olan Tüketici Ödülleri Programı kapsamında Tüketici Özel Ödülünün verilmesinde tematik bir yaklaşımın benimsendiğini belirterek, bu yılın temasını “İsrafın Önlenmesi ve Sıfır Atık” teması belirlediklerini sözlerine ekledi.