Türkiye aylardır patates fiyatlarıyla yatıp soğan fiyatlarıyla kalkıyor. Depolar basılıyor, ürünlere el konuluyor. Konuya ışık tutacak önemli bir dayanak noktası olan Rekabet Kurulu’nun hazırladığı ön araştırma raporuna Millî Gazete ulaştı.
Milli Gazete’de yer alan habere göre, gazete, Rekabet Kurulu’nun soğan konusunda hazırladığı ön araştırma raporuna ulaştı. Haberde, yapılan incelemeler sonrasında hazırlanan raporda yer alan ifadelerin gerçekleri bir bir sıraladığı kaydedildi. Rapora göre, ekili alanlar azaldı, zirai hastalıklar arttı. Üretici ve esnafın rekabet karşıtı bir eyleminin söz konusu olmadığı sonucuna ulaşıldı…
4054 Sayılı Kanunun ihlali görülmemiştir
Raporda Ticaret Bakanlığı’ndan elde edilen veriler ışığında 2017 yılı itibariyle patates ve soğan ticareti ile uğraşan yaklaşık 3 bin tüccar komisyoncu ve pazarcının faaliyet gösterdiği ifade ediliyor. Raporda sektörde öncü olan firmalarla yapılan görüşmelerde elde edilen sonuç şu şekilde ifade ediliyor: …teşebbüslerin bir araya gelerek ya da pazar gücünü kullanarak 4054 sayılı Kanun’un yasakladığı davranışları gerçekleştirmesinin düşük bir ihtimal olduğu kanaati oluşmuştur. Yukarıda ifade edildiği üzere teşebbüslerde yapılan yerinde incelemelerde ilgili pazarlarda teşebbüsler arası rekabet karşıtı bir anlaşma ya da uyumlu eyleme ilişkin herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.” değerlendirmesi yapılıyor.
Böyle bir eylemde bulunma ihtimalleri düşük
Raporda “2018 yılı içerisinde Nisan sonu-Mayıs ayının başından Temmuz ortasına kadar olan dönem aralığında ilgili ürünlerde fiyat artışları gerçekleşmiştir. Söz konusu zaman aralığı bir önceki yıl ürünlerinin artık depolarda bulunmadığı bir dönemi ifade etmekte, ilgili dönemde sadece Adana, Hatay ve Reyhanlı bölgelerinde hasadı yapılan erkenci türler pazarda bulunmaktadır. İlgili ürünlerin depolanmadığı ve bir önceki yıl ürünlerinin de artık depoda bulunmadığı dikkate alındığında, teşebbüslerin ilgili pazarlarda rekabet karşıtı bir eylemde bulunması ihtimalinin, sadece depolardaki ürünlerin pazara sunulduğu bir döneme nazaran düşük olduğu değerlendirilmektedir.” İfadeleri de birçok soruya cevap niteliği taşıyor.
Herhangi bir bilgi, belge ya da bulgu söz konusu değil
“Sonuç olarak yerinde incelemelerde rekabetin kısıtlandığına dair herhangi bir bilgi veya belge elde edilemediği hususu ile birlikte Ticaret Bakanlığı, Tarım Bakanlığı ve TZOB’un ilgili pazardaki fiyat artışlarına ilişkin görüşleri dikkate alındığında, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında herhangi bir ihlalin söz konusu olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan patates ve soğan pazarlarında gerek ilgili pazarları etkileyebilecek büyüklükte teşebbüslerin bulunmaması gerekse bu pazarın hemen hemen her aşamasında çok sayıda teşebbüsün bulunması, bir diğer ifadeyle hâkim durumda teşebbüsün olmaması dikkate alındığında 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlaline işaret edebilecek herhangi bir bilgi, belge ya da bulgunun da söz konusu olmadığı görülmektedir. Bu çerçevede patates ve soğan piyasasındaki fiyat artışına ilişkin yerinde incelemelerde elde edilen bilgi ve belgeler, kamu kurumlarının görüşleri ve teşebbüslerin konu ile ilgili değerlendirmeleri dikkate alındığında; patates ve soğan ticareti ile iştigal eden teşebbüslerin rekabet karşıtı eylemler içerisinde bulunmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Fiyat artışının sebepleri belli
Raporda fiyat artışına gerekçe olarak gösterilen hususlar ise açıkça sıralanıyor: “Teşebbüsler tarafından ifade edilen ve temelde; ekim alanlarının azalması, mildiyö hastalığı ve verim düşüklüğü gibi sebeplerle açıklanan fiyat artışlarına ilişkin ifadelerin Ticaret Bakanlığının konuya ilişkin bilgi notuna da yansıdığı görülmektedir. İlgili bilgi notunda; “TÜİK, toptancı haller, sektör temsilcileri, perakendeciler ve HKS üzerinden elde edilen veriler incelendiğinde, fiyat artışlarının; ürün hastalıkları, üretim tercihleri, mevsimsel etkiler ile sel ve aşırı yağış gibi doğal afetler sebebiyle yaşanan ürün miktarı azalmasına bağlı olarak gerçekleştiği bilgisine ulaşıldığı” ifade edilmektedir.
Rekabet karşıtı eylemler içerisinde bulunulmuyor
Raporun sonuç kısmında: “4054 sayılı kanunun 4. maddesi kapsamında herhangi bir ihlalin söz konusu olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 4054 sayılı kanunun 6. maddesinin ihlaline işaret edebilecek herhangi bir bilgi, belge ya da bulgunun da söz konusu olmadığı görülmektedir… Bu çerçevede patates ve soğan piyasasındaki fiyat artışına ilişkin yerinde incelemelerde elde edilen bilgi ve belgeler, kamu kurumlarının görüşleri ve teşebbüslerin konu ile ilgili değerlendirmeleri dikkate alındığında; patates ve soğan ticareti ile iştigal eden teşebbüslerin rekabet karşıtı eylemler içerisinde bulunmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.”
